Fietsen naar de Middellandse Zee
Voor fietskampeerder Jessica de Korte is geen uitdaging te zwaar. Half Frankrijk doorkruisen per fiets? Waarom niet! Van de bergen naar de zee. En waar we landen? Geen idee! In drie weken tijd fietst ze geleid door de Saône en de Rhône van de Jura naar de Middellandse Zee. Al fietsend en kamperend door drie regio’s.
1. Langs de Saône
Zodra de receptioniste mijn belabberde Frans hoort, schuift ze lachend een Engelstalig briefje over de balie. Fietsers krijgen bij de camping een gratis drankje en plakje cake, staat erin. Voor we het weten, zitten we comfortabel in twee leunstoelen en dat doet deugd, na vijftig kilometer fietsen. Eenmaal we onze tent opzetten, kleurt het water van de Saône diepblauw. Aan de overzijde ligt het plaatsje Seurre, dat mooi is in zijn eenvoud. De bruine tinten, de kerktoren als hoogste punt en drie boten die roerloos aan de kade dobberen: het is een vertederend uitzicht.
En dat is niet eens zo toevallig gekozen. Mijn vriend en ik fietsen drie weken door Frankrijk, van de Jura naar de Middellandse Zee. Goed voor achthonderd kilometer. Bij het uitstippelen van de route hield ik de blauwe lijntjes nauwlettend in de gaten, waardoor we vooral langs rivieren rijden. Als je de hele dag naar water kijkt, verdwijnen drukke gedachtes vanzelf op de achtergrond. En wat is er na urenlang zweten fijner dan een verfrissende duik?
De Blauwe Weg
Dole, de geboorteplaats van Louis Pasteur, is het startpunt. We fietsen eerst een rondje langs kaasboerderijen en kastelen. Daarna komen we via het Rhône-Rijnkanaal bij de Saône uit, een rivier die ontspringt in de Vogezen en eindigt in Lyon. We rijden langs dorpjes waar ik nooit eerder van hoorde, allemaal even charmant. Zoals Verdun-sur-le-Doubs, dat ligt op een eiland waar de huizen boven middeleeuwse muren hangen. We fietsen over een smalle stenen brug boven een zijrivier. La Voie Bleue wijst de weg. De zevenhonderd kilometer lange fietsroute is die nog niet helemaal af, maar op dit deel is ze prima te volgen. Mooi asfalt, voldoende bordjes, lekker vlak. Zwanen pronken, aalscholvers drogen hun vleugels, een stel ganzen komt laag overgevlogen. Dicht bij de bewoonde wereld is het gezellig druk, met gezinnen en oudere dames op vintage racefietsen, hun rieten mandjes trots aan het stuur. E-bikes? Nauwelijks.
De eerste foto
Vijftig kilometer van Seurre ligt Chalon-sur-Saône, een stadje met pastelkleurige gevels en vakwerkhuizen. Iemand raadde ons aan een kijkje te nemen in Maison de Nicéphore Niépce onder de stad, acht kilometer van de route af. Gids Julien Guigue (24) wacht bij het huis, andere bezoekers zijn er niet. Een uur lang vertelt de jonge gids over de uitvindingen van Niépce: de eerste motor met een interne ontsteking, een houten loopfiets, een vernieuwde hydraulische machine. Maar het belangrijkste: hij maakte hier in 1822 de allereerste (permanente) foto. De belichtingstijd was een dag, het beeld nog wat onduidelijk. ‘Mensen reageerden twijfelend, terwijl het net een ontzettend grote ontdekking was’, vertelt Julien. Niépce werkte op zolder, afgezonderd van zijn familie. Daar zien we zijn bureaus en camerae obscurae, deels onder het stof, alsof ze al die tijd niet zijn aangeraakt.
Terug op het fietspad is alles om ons heen groen. Nu en dan bereiken we weer een plaatsje waar we rustig een middag kunnen blijven hangen. Zoals Tournus, met een imposante abdij, 17de-eeuws ziekenhuis en fietsmuseum. We bereiken de camping van Mâcon, die is door het nukkige personeel minder uitnodigend dan die van Seurre, maar de binnenstad heeft mooie monumenten. Als we langs het water fietsen, komt vanuit het niets een enorme storm opzetten. Haastig schieten we het restaurant Le Poisson d’Or in. Ze zijn eigenlijk nog niet open, maar we kunnen alvast een aperitief nemen. Het water is niet langer vlak, maar kolkt onstuimig.
2. Via de Rhône
Meteen ten zuiden van Mâcon begint een nieuwe regio en houdt de bewegwijzering van La Voie Bleue op. Eerst is het nog vijftig kilometer ploeteren over onverharde paden, tot we in Lyon de ViaRhôna kunnen nemen. Soms is het wegdek prima, andere momenten moeten we kuilen ontwijken, hekjes negeren en zelfs over boomstammen klimmen. De storm heeft het er niet makkelijker op gemaakt. Een onverwacht mountainbike-avontuur. Ineens zijn de paden leeg. De bewoonde wereld is ver weg, op beide oevers van de Saône groeien bomen en struiken van een beschermd natuurgebied. We ontmoeten enkel wat vissers en een verdwaalde wandelaar.
Het is een goed moment om mijn idworx oPinion BLT te testen, met zijn brede banden en schokken opvangend stuur. Op mijn vorige vakantiefiets was dit ritje flink bikkelen geweest, maar nu is het prima te doen. Mijn vriend stuitert, ik veer. Sowieso zijn brede banden geen overbodige luxe bij een langere fietsreis, al is het maar voor de kasseien en scheuren in de weg.
Stilte voor de stad
Ruim twintig kilometer onder Mâcon besluiten we al onze tent op te zetten. We kunnen best nog even verder, maar de eenvoudige Camping du Val de Saône ligt zo fraai bij de rivier. Het blijkt een goed besluit, want vlak bij Lyon zal het een stuk drukker worden.
De volgende dag komen we steeds meer stadjes tegen met lange boulevards. ‘Het duurt veel te lang om La Voie Bleue klaar te krijgen’, zucht Chems Amrouche (40) in Maison Éclusière Parcieux, een oud sluiswachtershuis, omgetoverd tot bar, poppodium en plek voor fietsverhuur. Ze wijst naar het pad met steentjes voor de deur. ‘Dat moet asfalt worden.’ Eigenlijk vinden we die steentjes wel prima, het houdt de fietspaden lekker rustig. Maar we begrijpen Chems’ frustratie. Voor ons ligt de sluis die de Saône begin 19de eeuw van hier tot aan Lyon bevaarbaar maakte.
Rustdag in Lyon
Slechts tien kilometer verderop zitten de oevers vol dagjesmensen: hippe restaurants, picknickende jongeren. Met moeite fiets ik de gezelligheid voorbij. Het is tijd voor Lyon, de stad waar de Saône en Rhône samenkomen en waar overal fietspaden liggen. Dit wordt een rustdag. Al heb ik een aardig lijstje met wat ik wil zien, dus huren we twee e-bikes bij het hotel en gaan we meteen de hoogte in, naar de restanten van een Romeins theater en de basiliek Notre-Dame de Fourvière. Daarna spenderen we zeker twee uur in het Musée Cinéma et Miniature van de Zwitserse decor- en miniatuurmaker Dan Ohlmann, met props uit bekende films als Star Wars, Batman en Gremlins. Oude handpoppen staan in Le Petit Musée de Guignol. En vooruit, ook nog even naar de bekende muurschildering Mur des Canuts, in de wijk Croix-Rousse. Als we de zoveelste heuvel beklimmen, protesteert mijn vriend: ‘Is dit een rustdag?’
Hij heeft gelijk, de volgende dag zijn mijn fietsbenen loodzwaar. Gelukkig gaan we verder over de ViaRhôna en die route is een gespreid bedje. Grote informatieborden langs de weg, picknicktafels… Aan alles is gedacht. Het is even goed opletten hoe we Lyon uit moeten komen, maar vanaf Givors wordt het een makkie. De brede rivier door een steeds woester wordend landschap is schitterend.
3. Zee in zicht
De Rhône is stoerder dan de Saône. Al een paar dagen volgen we de rivier, langs heuvels met wijngaarden, fruitbomen en rotspartijen. De lieflijke Ardèche ging over in wijnstreek Drôme en nu fietsen we alweer in de Vaucluse, een prachtig deel van de Provence. Aan de rechterkant ligt het Centraal Massief, links de Alpen. Een paar keer dachten we even leuk van de route te gaan, voor een terrassencamping in het Regionaal Natuurpark van de Pilat en een B&B, maar de hellingspercentages zijn niet mals. Over vijf kilometer kan je zomaar een uur fietsen. Zolang we op de ViaRhôna blijven, is het wegdek grotendeels vlak. De fietsroute loopt van het Meer van Genève naar de Middellandse Zee en is 815 kilometer lang. In 2018 werd hij nog genomineerd als Fietsroute van het Jaar, een prijs gekoppeld aan de jaarlijkse Fiets- en Wandelbeurs. Toen bleek hij nog niet af. Nu is hij dat wel. Bijna dan.
Babylon van de Rhône
Hoe meer we naar het zuiden afzakken, hoe meer we zien hoe de architecten zich hier hebben uitgesloofd. Steeds vaker komen we statige kastelen en steden tegen, pompeus en gebouwd om indruk te maken. Op de fietspaden zien we opvallend veel vakantiefietsers, ook jonge stellen, met gloednieuwe, glimmende fietstassen.
Avignon, die stad heeft als bijnaam Babylon aan de Rhône. In de 14de eeuw zetelden de pausen niet in Rome, maar hier. De bazige Franse koning Filips IV had de Franse paus ervan overtuigd om in Avignon te komen wonen, zodat hij meer grip op hem had. Zo staat midden in de vestingstad een enorm paleis. De meeste zalen zijn kaal, maar met een tablet zie je al wandelend hoe indrukwekkend het er vroeger uit zag.
Oogcontact
Langzaamaan komen we in Vincent van Gogh-gebied. De schilder woonde kort in Arles, verbleef een jaar in het ziekenhuis van Saint-Paul-de-Mausole en wandelde graag door de velden, op zoek naar tafereeltjes voor zijn kunstwerken. Samen met gids Nina Seffusatti slenter ik langs plekken waar hij werken als ‘Caféterras bij nacht’ en ‘Sterrennacht boven de Rhône’ maakte.
Vlak boven Arles kan je twee kanten op: naar Port-Saint-Louis-du-Rhône of Séte, beide aan de Middellandse Zee. Wij volgen ons eigen plan: dwars door het moerasgebied Camargue. Ineens fietsen we langs honderden flamingo’s en wilde paarden, wat een wildernis. Eindpunt: vissersdorp Saintes-Maries-de-la-Mer. Omdat Van Gogh daar schilderde, maar ook omdat mijn vriend alleen nog maar wil fietsen als we afsluiten met een week aan zee. De fietsbenen hebben rust verdiend.
- De routes zijn over het algemeen goed bewegwijzerd, met informatieborden onderweg. Van Mâcon tot Givors (vlak onder Lyon) is eigen navigatie nodig.
- Onderweg zijn veel picknickplekken en horecagelegenheden. Op sommige stukken vind je minder faciliteiten, dus neem altijd genoeg water en eten mee. Winkels zijn ’s middags vaak dicht, veel restaurants openen van 12 tot 14.30 uur en ’s avonds.
- De ViaRhôna heeft hier en daar fietskluisjes, oplaadplekken voor e-bikes, fietspompen en reparatiesetjes (niet altijd in werking). In de meeste steden kan je prima fietsen, met op veel plekken fietspaden.
- Fietsvriendelijke campings zijn herkenbaar aan het Accueil Vélo-label. Daar kan je bijvoorbeeld een wasje draaien en de fiets beschut stallen. De campings liggen bijna nooit direct aan het water, vaak door overstromingsgevaar.
- De fiets kan in meerdere regionale treinen mee, maar check dit goed van tevoren. Lang niet alle treinstations hebben een lift. Het fietstraject van Lyon naar Givors is wat drukker en kan eventueel met de trein.
- Indrukwekkend: de fietsbrug bij Rochemaure. Wel een hindernis voor fietsers met hoogtevrees.
- Neem zeker de tijd voor de plaatsjes onderweg. De fietsroutes gaan daar niet altijd doorheen, dus goed om de kaart in de gaten te houden. Wij kozen voor ‘rustdagen’ hier en daar, om vooral voor de grotere steden meer de tijd te nemen.
- In de regio Bourgogne-Franche-Comté zijn Dole (geboortehuis Louis Pasteur), Chalon-sur-Saône (vakwerkhuizen), Tournus (gigantische abdij) en Mâcon (goede plek voor een wijnproeverij) een langere stop waard.
- De regio Auvergne-Rhône-Alpes heeft niet alleen Lyon (heel hippe stad), maar ook Vienne (Romeins theater en mooi bewaarde tempel), Tournon-sur-Rhône (kasteel), Valence (mooi stadspark) en La Voulte-sur-Rhône (ga zeker even omhoog, door de smalle straatjes).
- Na Caderousse in de regio Provence-Alpes-Côte d’Azur volgden we de Rhône: mooie natuur, weinig faciliteiten. Hier kan je ook de andere tak van de ViaRhôna nemen, door Châteauneuf-du-Pape. Avignon is toeristisch, maar mooi. Vanaf Beaucaire zie je aan de overkant Château de Tarascon liggen. Arles barst van de kunst en heeft wat Romeinse opgravingen.
CAMPINGS
Veldjes voor fietsers liggen achterin, genoeg schaduw.
Open half maart tot half oktober, € 14,70 - 15,70 (2 p), 18 Chemin Victor et Georges Thévenot, Dole, camping-le-pasquier.com
2. Camping de la Plage de Seurre
Eenvoudig, maar geweldig uitzicht, vraag om een plek naast het water.
Open eind april tot begin oktober, € 13,50 - 15 (2 p), 3 Le Portail, Pouilly-sur-Saône, camping.seurre@orange.fr
Groot, vooral kampeerders op doorreis naar de kust.
€ 15 - 17 (2 p), 1 Rue des Grandes Varennes, Sancé, macon.fr/vivre-et-bouger-a-macon/camping
4. Camping du Val de Saône
Ruime camping, eenvoudig sanitair, groot zwembad, restaurants om de hoek.
Open half april tot eind september, € 10 - 15 (2 p), excl. zwembad €2, Le Port, Thoissey, campingdethoissey.fr
5. Camping Les Portes Du Beaujolais
Aangename viersterrencamping vlak boven Lyon, wel druk, veel kinderen.
Hele jaar open, € 20 - 27 (2 p), Avenue Jean Vacher, Anse, camping-beaujolais.com
6. Camping de l’Iserand
Terrassencamping met veel bomen, luxetrekkershutten.
Open begin april tot half september, € 17 - 23 (2 p), 1307 Rue Royale, Vion, iserandcampingardeche.com
7. Harmony Camping
Rustig, veel trekkershutten/bungalows, fijn restaurant.
Hele jaar open, € 14,50 - 23,50 (2 p), Chemin du Camping, Cruas, campingdecruas.com
8. Camping Pegomas
Zo’n 17 kilometer van de Rhône, goede plek om het ziekenhuis van Saint-Paul-de-Mausole te bezoeken.
Open eind maart tot eind oktober, € 17 - 28,50 (2 p), Chemin de Pégomas, 3 Avenue Jean Moulin, Saint Rémy de Provence, campingpegomas.fr
9. Camping La Brise de Camargue
Een paar meter van het strand. Groot, maar rustig en met een zwembad.
Open begin mei tot half november, € 16 - 29 (2 p) Marcel Carrière, Saintes Maries de la Mer, camping-labrise.fr