Thomas begint eraan
Het opzoekwerk is gedaan, de nieuwe Fiat Ducato staat voor de deur: nu kan het echte werk beginnen: wat doet Thomas zelf en wat laat hij over aan de professionals?
Tekst en foto’s Thomas De Boever
Daar staat hij dan, voor de deur: onze nieuwe Fiat Ducato, L3H2, ideaal voor het zelfbouwpakket 'Flierefluiter 1' van de Vantast – hoe toepasselijk is deze naam?
Met de nieuwe bus gaat de allereerste rit meteen naar Nederland, om het zelfbouwpakket op te halen. De eerste stop? Bij Sytze, de man achter de Vantast. Sytze begeleidt je graag en goed, heel je project lang. Hij ziet wat hij doet meer als een community dan als een bedrijf, en zo voelt het ook. Bij dat eerste bezoek gebeurt er al meteen het een en ander: het bevestigen van een aantal blindklinkmoeren, een hollewandbevestigingsmiddel dat een combinatie vormt van een blindklinknagel en een moer, waarmee je later de delen van het pakket vastzet aan de carrosserie. Maar: het is ook een kennismaking. Er worden een paar foto's genomen voor op zijn website, er wordt veel gebabbeld, terwijl de hond meeluistert en we genieten van een kop thee… We praten over reizen, campers, wetgeving en zelfbouw. En zo zijn we vertrokken.
Op naar de timmerman
De volgende stop in Nederland is bij Guus van Samosa B.V., de schrijnwerkerij in Nijmegen die de pakketten voor de Vantast maakt. Ook hier staat de thee klaar. Het pakket, of beter gezegd de twee pakketten samen – ik kocht zowel het pakket 'Flierefluiter 1' als het wand- en vloerpakket, met een gecombineerd gewicht van ongeveer 350 kg – worden netjes met een heftruck in de camionette geladen. Ondanks het gewicht zakt de camionette maar lichtjes door; dat valt goed mee. Met een gelukkig gevoel rijden we terug naar België, vol zin om eraan te beginnen.
Huis wordt werkplaats
Het uitladen thuis maakt duidelijk dat het een stevige klus gaat worden. Ik woon in het centrum van de stad en heb geen hangaar tot mijn beschikking, enkel een kleine garage en een werkruimte thuis. Ruimte en een partner met een engelengeduld zijn cruciaal; je hebt iemand nodig die niet alleen bereid is de handen uit de mouwen te steken, maar ook iemand die het niet erg vindt dat het huis een tijd lang meer weg heeft van een kluswerkplaats dan een oase van rust. Dit project, dat enkele maanden zal duren, zorgt ervoor dat je woning – vooral als je niet gezegend bent met zeeën van ruimte – tijdelijk verandert in een bruisende hub van creativiteit, gereedschap en camperonderdelen.
Als je wél over genoeg ruimte beschikt, is het handig om de stukken meteen per letter te sorteren. Elk te bouwen onderdeel, zelfs elk klein stukje, heeft zijn eigen letter. Bijvoorbeeld: ‘K’ staat voor keuken en ‘B’ voor bed. Dit maakt het niet alleen logisch, maar ook veel overzichtelijker. Het zorgvuldig sorteren van de onderdelen, zelfs de kleinste, kan je later veel miserie besparen.
Beginnen aan de buitenkant
Maar eerst moeten er een aantal aanpassingen aan de buitenzijde gebeuren. Je hebt bij een ombouw altijd toestemming nodig van je constructeur. In dit geval is dat Stellantis, de eigenaar van Fiat, Peugeot, Citroën en een tiental andere merken. Voor camperbouwers zijn vooral deze drie merken relevant. Stellantis verplicht je bij een nieuwe aankoop om voor aanpassingen aan de carrosserie samen te werken met een erkende COP-fabrikant (Conformity of Production). Voor mij was dit geen probleem. De aanpassingen die ik aan de carrosserie liet doen, wilde ik sowieso niet zelf uitvoeren. Het gaat hier om een nieuwe bus, en om daar zelf, als een soort IKEA-klusser in te gaan snijden en slijpen, ging mij een brug te ver. Ook wat betreft de zekerheid van waterdichtheid en de stevigheid van de carrosserie, leek het me beter om met iemand met kennis van zaken in zee te gaan. De goedkeuringsaanvraag oftewel samenwerkingsakkoord wordt ingediend bij de basisfabrikant, in dit geval Stellantis. Cedric dient voor mij enkel het volledige dossier in om nieuw COC te bekomen. Dat moet bij MOW of SPW, de Waalse tegenhanger.
Als je een tweedehandsbus wilt verbouwen en zelf wilt beginnen met slijpen en knippen, be my guest, maar bezin eer je begint. Het lijkt misschien wel of werken zonder een erkende installateur op het totaalbudget voordelig kan zijn, maar uiteindelijk is dat vaak niet het geval.
Op zoek dus naar iemand die kan helpen met de nodige aanpassingen aan de carrosserie. First things first: wat moet er precies gebeuren aan de buitenkant en wat zijn mijn eisen? Ook hier biedt de Vantast een helpende hand. Ik overleg met Sytze over wat en hoe. De bus die ik kocht, is een gesloten model zonder ruiten aan de achterzijde. Mijn wensenlijstje omvat twee dakramen, twee zijramen, en een uitbouw voor het bed, een zogenaamde 'flare’.
Waar deze elementen geplaatst moeten worden, staat duidelijk omschreven in de handleiding van de Vantast. Mijn zoektocht brengt me bij Vanderer (www.vanderer.be), een jong bedrijf uit Ruislede dat niet alleen je camperdroom kan waarmaken, maar ook de nodige aanpassingen aan de Fiat wil doen én COP-gecertificeerd is. Cedric, de oprichter van Vanderer, is zelf een ervaren camperaar, hij reisde tot aan de andere kant van de wereld. Vanuit deze ervaring ontstond zijn droom om zelf campers te bouwen. Cedric bevestigt nog maar eens dat de controle en de strengheid voor het keuren van een lichte vracht naar een camper zijn toegenomen. De Europese regelgeving rond het gelijkvormigheidsattest - Certificate of Conformity (COC) - is hier de oorzaak van. Eigenlijk volgt België gewoon de Europese wetgeving.
Grote mensen-bed
In overleg met het team van Vanderer bespreken we de mogelijkheden. Uiteindelijk besluit ik dat Cedric twee schuiframen van het model Carbest RW motion 800x400 in de Fiat zal plaatsen: één in de schuifdeur en één aan de andere kant, direct achter de bestuurderszetel, waar het keukenblok komt. Daarnaast komen er ook twee Dometic Midi Heki dakramen van 700x500; één boven de plek van het keukenblok en één boven het bed. Deze dakramen zijn uitgerust met 'geforceerde' ventilatie, een essentieel kenmerk voor elke buscamper. Het zorgt voor voldoende frisse lucht 's nachts, belangrijk voor een goede nachtrust en nodig voor een comfortabele en gezonde binnenluchtkwaliteit, ongeacht de externe omstandigheden. Voor het bed heb ik gekozen voor een 'flare' uitbouw, ook wel bekend als de Functional Design Longsleeper: ideaal voor iemand van mijn lengte. Deze uitbouw van de carrosserie zorgt voor extra ruimte, waardoor een groot en comfortabel bed mogelijk wordt. Ook de elektriciteitsingang, een CEE-stekker, laat ik door Cedric plaatsen.
Ik moet even geduld hebben voordat de Fiat binnengebracht kan worden voor de plaatsing van de ramen: de agenda van ombouwer, Cedric is behoorlijk gevuld. Vaak een teken van vakmanschap en kwaliteit... Ondertussen begin ik al met het strippen van de bus, waarbij ik de scheidingswand achter de zetels, die de cabine scheidt van het bestuurdersgedeelte zoals verplicht bij een lichte vracht, weghaal, net als een paar plastic onderdelen die naar het 'plastic paradijs' (aka de afvalbak) gingen. Ook begin ik met het aanleggen van de isolatie en elektriciteit, wat voor Cedric geen probleem is. Daarna laat ik de bus met vertrouwen achter bij Cedric. Als ik zie hoe de werkzaamheden vorderen, ben ik blij dat de ramen en de 'flare' niet zelf heb geplaatst. Het is precisiewerk, dat hier perfect wordt uitgevoerd. Ja, ik had al de elektriciteit aangelegd voordat de bus werd afgeleverd en ook al wat isolatie aangebracht, wat niet de ideale werkwijze is. Maar ongeduldige mensen zoals ik denken het altijd beter te weten…
Draadjes en kabels
Als iemand die normaal geen elektrische draden aanraakt, vind ik de lange lijst met elektriciteitsmaterialen behoorlijk ontzagwekkend. De Vantast raadt enkele websites aan voor de aanschaf van materialen, maar ik kies ervoor om naar mijn lokale elektrotechnische leverancier te gaan. Dat valt misschien iets duurder uit, maar ik ben niet zo thuis in het bepalen van de juiste kabelspecificaties. Ze hebben er gelukkig de meeste kabels die ik nodig heb, op enkele kleine dingetjes na.
Gewapend met een doos vol kabels begin ik aan het werk. Voor ik start, heb ik de hele handleiding uitgeprint - dat werkt voor mij overzichtelijker. De tekeningen en uitleg in de handleiding maken duidelijk wat er moet gebeuren. Hoewel kabels trekken niet bepaald een ontspannen zondagsklusje is, zorgt het wel voor een goede workout… Bij het ombouwen van een lichte vrachtwagen naar een camper is het correct aanleggen van elektriciteitskabels cruciaal. De eerste stap is de planning, waarbij je de elektrische behoeften van de camper bepaalt, zoals verlichting, stopcontacten, keukenapparatuur en eventuele speciale uitrusting zoals verwarming. Het gedetailleerde schema van de Vantast houdt rekening met de locatie van elk apparaat en het traject van de kabels. Het juiste type en dikte van de kabel kiezen, eventueel door een flexibele buis trekken en de voorgeschreven route volgen volgens het plan, zijn essentiële stappen. De kabeldikte is afhankelijk van de stroomsterkte die de apparaten vereisen, wat nodig is om te voldoen aan de veiligheidsnormen.
Deze installatiefase vereiste nauwkeurigheid en zorg. De Vantast heeft de route van de kabels zo gepland dat ze beschermd zijn tegen mogelijke schade door scherpe randen of hittebronnen. Dat plan moet ik nauwgezet volgen. De installatie zelf is behoorlijk inspannend. De randen van de metalen constructie zijn scherp en de kabels stug, vooral bij het manoeuvreren door de bochten van de middenkolom en het leiden van de kabels omhoog en omlaag. Maar met wat doorzettingsvermogen verloopt alles gelukkig vlot. Het plaatsen van de elektriciteit kost me uiteindelijk een dag of twee, wat alles bij elkaar nog redelijk meevalt.
Warme schaapjes
Na het plaatsen van de elektriciteit kan ik beginnen met de isolatie van de bus. Het eerste wat ik plaats, zijn ontdempingsplaten. Ze worden gebruikt om trillingen en geluiden te verminderen, wat zorgt voor een stillere en comfortabele rijervaring. Daarmee ben ik snel klaar, want ze zijn zelfklevend en in een uurtje overal aangebracht.
Vervolgens isoleer ik de vloer, wanden en het plafond. De Vantast raadt een aantal producten aan voor de isolatie, zoals PIR-plaat, Armaflex en schapenwol. Wat je moet kopen, staat duidelijk opgelijst in de handleiding, inclusief handige links naar de goedkoopste of makkelijkste aankoopopties. Het meest verrassende in deze opsomming is de schapenwol. Schaapswolisolatie in campers biedt uitstekende vochtregulering, warmtebehoud en geluidsdemping. Het is milieuvriendelijk, veilig, brandvertragend en gemakkelijk te installeren: ideaal voor de beperkte ruimtes van een camper. Het prettigste aan dit materiaal, merk ik, is de aangename manier van werken. Het prikt niet, voelt zacht aan en is natuurlijk. Je bevestigt deze isolatie met spuitlijm vast aan de carrosserie. Echt leuk is om te doen!
De zijwanden heb ik deels bekleed met Armaflex, soms in twee lagen over elkaar, en deels opgevuld met schapenwol. Als wintercamperaar besteed ik extra aandacht aan de isolatie. Misschien is het daarom dat de twee rollen schapenwol die op de aankooplijst stonden voor mij niet genoeg waren; ik heb uiteindelijk het dubbele gebruikt.
Wat precies waar moet komen, staat allemaal netjes beschreven. Zoals aanbevolen - en wat ik ook heb netjes doe – breng ik altijd eerst een laag Armaflex aan op het koude staal. Voor de isolatie van de vloer moet ik eerst het vloerpakket samenstellen en dan de isolatie plaatsen. Die bestaat, net als het plafond, uit PIR-platen, die ik bij de lokale doe-het-zelfzaak heb gekocht omdat ze daar het voordeligst waren. Bij het isoleren van het plafond ondervind ik een paar problemen: de lijm doet zijn werk niet zo goed, mogelijk door het frisse en regenachtige weer. En kijk, weer een mooi voorbeeld van hoe Sytze werkt: ik stuur hem een berichtje met mijn probleem en krijg binnen de kortste tijd een antwoord met mogelijke oplossingen. Echt prima! Ik heb de isolatie zeer grondig aangepakt, iets wat ik toch wat onderschat had; ik was er echt enkele dagen mee bezig. Laten we nu maar hopen dat het resultaat me in de winter warm houdt…
Ook iets voor jou?
Benieuwd hoe het verder gaat met het project van fotograaf Thomas De Boever, om zelf een campervan om te bouwen? Dit is het tweede deel, waarin Thomas start met het ombouwen. In het derde deel lees je hoe Thomas zijn campervan afwerkt, welke problemen daarbij opduiken en hoe ze opgelost geraken.